كۆچی دوایی كۆندێرا… مێژوو و فهلسهفه و مۆسیقای تێكهڵ به ڕۆمانی خۆرئاوایی كرد. ئامادهكردنی: باوكی ڕهههند ئێوارهی سێ شهممهی ڕابردوو، 11-7-2023، بۆ دواجار میلان كۆندێرا، له تهمهنی 94 ساڵی و دوای ململانێیهكی توولانی لهگهڵ نهخۆشی، لهتاراوگه فهرهنسییهكهی، ماڵئاوایی له ژیان كرد. بهمهش جیهانی ئهدهب، یهكێك له ناوه ههره درهوشاوهكانی خۆی لهدهستدا. ههواڵی مردنهكهی له […]
ئەگەر دەتەوێت ڕۆمان بنووسیت هەڵسەنگاندنی کتێبی “ڕاز و ڕەمزەکانی ڕۆمان” خوێندنەوەی: سەردەم هیچ گومانێکی تێدا نییە کە ڕۆمان وەک ژانر، یەک لە کایە گرنگ و بایەخدارەکانی دنیای نووسین و ئەدەبیاتە، ئێمە لە ڕێگەی ڕۆمانەوە ئاشنای کولتوورە جیاوازەکان و سەرزەمینە دوورەکان دەبین، هەر لە ڕێگەی ڕۆمانەوەیە کە دەتوانین چیەتیی ئینسان و شوناسەکەی بناسینەوە، ئەمڕۆ ڕۆمان لە […]
بۆچی ئهلتۆسیر هاوسهرهكهی خنكاند؟ ئهی نیتچه بۆچی شێت بوو؟ فهیلهسوفان و داڕمانه ناوهكییهكان هاشم ساڵح له عهرهبییهوه: ههورامان وریا قانع زۆرن ئهو نووسهرانهی یا ئهوهتا شێت بوون یان ئازاریان چهشتووه یاخود خۆیان كوشتووه. دهكرێت لهو نووسهرانه ناوی ئهمانه بهێنین: ڤێرجینیا ۆڵڤ، ستیڤان زڤاینگ، پۆل ڤێرلین، دۆستۆیڤیسكی، بۆدلێر، گی دی موپاسان، ئهدگار ئالان پۆ، كافكا، ئارنست […]
دەربارەی کتێبی مرۆڤ لەبەردەم تاقیکردنەوەدا بەناوەندیبوونی مرۆڤ و هاوسەنگیی بنیادنەرانە ڕانانی: سەردەم یەکێکی تر لە کتێبە باش و ناوازەکانی دەزگای چاپ و پەخشی سەردەم، بریتییە لە کتێبی (مرۆڤ لەبەردەم تاقیکردنەوەدا) بابەتی ئەم کتێبە فەلسەفییە، بیرمەند و فەیلەسووفی عەرەب (عەلی حەرب) نووسیویەتی، لە لایەن نووسەر و وەرگێڕ (هەڵکەوت عەبدوڵڵا)وە، بە شێوەیەکی جوان و سەرنجڕاکێش، وەرگێڕدراوەتە سەر […]
کتێبێک بۆ تێگەیشتن لە تیرۆریزم. دەربارەی كتێبی بابە تیرۆریزم چییە؟ تاهیر بن جەللون وەرگێڕانی: ئازاد بەرزنجی ڕانانی: حسێن لەتیف چاپ و بڵاوكردنەوەی دەزگای چاپ و پەخشی سەردەم هەر کاتێک کۆمەڵگەی فەرەنسی تووشی قەیران ببێت، ئەوا هاوڵاتیانی فەرەنسا دەگەڕێنەوە بۆ سەرخوێندنەوەی دەقە مەزنەکانی ڤۆڵتێر و مۆنتیسکۆ و ڕۆسۆ. لەسەروەختی ڕووداوی تیرۆرکردنی ڕۆژنامەنووسانی ڕۆژنامەی شارلی ئیپیدۆ، گەڕانەوە […]
دەنگە شیعرییەکانی پاش ڕاپەڕین خوێندنەوەی: سەردەم کتێبی “شیعری دوای ڕاپەڕین” کتێبێکی گرنگ و وردی شاعیر و نووسەر و وەرگێڕ ئەحمەدی مەلایە، ئەم کتێبە پێکهاتووە لە کۆمەڵێک وتار، تێکڕای وتارەکان دوان و باری سەرنجن دەربارەی شیعری کۆمەڵێک شاعیر، کە نووسەر بە نەوەی پاش ڕاپەڕین ناوی بردوون. کتێبەکە هەوڵێکی جددییە بۆ خوێندنەوە و شرۆڤەی چەند دەنگێکی شیعری […]
ڕۆحی کۆلارەیەکی ڕەنگاوڕەنگ ئاوڕێک لە “کۆلارەی ڕەنگاوڕەنگ”ی حەمەفەریق حەسەن بەختیار حەمەسوور هەندێک نووسەرمان هەن کە چەند دەیەیە لەگەڵمان هاتوون و بە نووسین و کتێب و ئامادەبوونیان لە چالاکییە ئەدەبی و فەرهەنگییەکاندا لەگەڵمان هاوهەنگاو و هاوسەردەمن، بەوەش نا کە تەنیا بنووسن و ئامادە بن، بەڵکو هەم باش دەنووسن و هەم ئامادەبوونیشیان گوڕ و تینێکە بۆ ناوەندە […]
لۆك ڤێری فهیلهسوف دهپرسێت: كوا داڕمانی فهرهنسی؟ وڵاتانی جیهانی سێیهم، به ئهوروپای پێش دوو یان سێ سهده لهمهوبهر بهراورد بكهن، نهك ئهوروپای ئێستا. پاریس: هاشم ساڵح له عهرهبییهوه: ههورامان وریا قانع لۆك ڤێری چیتر پێویستی به ناساندن نییه، ئهو له ئێستادا یهكێكه له گرنگترین و دهگمهنترین فهیلهسوفهكانی فهرهنسا. یهكێك له دوا بڵاوكراوهكانی كتێبێكی قهبهی زهبهلاح […]
كڕینی ژمارهیهك كتێبی بههاداری تازهی فهرهنسی. گهڕانێك به پێشانگای كتێب له شاری ڕیبات هاشم ساڵح و له عهرهبییهوه: ههورامان وریا قانع سێ ساڵه له ماڵهكهم، خهریكه دهڵێم له كولانهكهم، نههاتوومهته دهرهوه، تهنها دوو جار نهبێت: جاری یهكهم له مانگی ئازاری ڕابردوو بوو، كاتێك له پێشهنگا جوانهكهی كتێب، له شاری شارستانییهتی دێرین ههولێر ئامادهبووم. جاری […]
ئەو مامۆستایانەی منداڵان خۆشیان دەوێن خویندنەوەی: سەردەم “بارانی ڕەنگاوڕەنگ” ئەو کتێبەیە کە کۆی بەرهەمەکانی مامۆستا فەرەیدوون عەلی ئەمین”ی تێدا کۆ کراوەتەوە، ئەم بەرهەمە هەوڵی هەریەک لە “کاوە ئەحمەد میرزا” و “سەلام مستەفا”یە، کە وێڕای کۆکردنەوەی سەرجەم بەرهەمەکانی مامۆستا فەرەیدوون عەلی ئەمین، هاوکات کاری ساغکردنەوە و ئامادەکردنیشیان بۆ کردووە. ئەم کتێبە لە ٤٢٥ […]
دەربارەی کتێبی وێنەی جووڵاو ڕانانی: سەردەم یەکێکی تر لە کتێبە باش و ناوازەکانی دەزگای چاپ و پەخشی سەردەم، بریتییە لە کتێبی (وێنەی جووڵاو) بابەتی ئەم کتێبە توێژینەوەیە سەبارەت بە سینەما و لە لایەن د. دڵشاد مستەفا، نووسراوە. بابەتەکانی نێو دووتوێی ئەم کتێبە بریتین لە: وێنەی جووڵاو وەک هێزێکی بەهەژموون لە دنیای ئێمەدا، یادەوەریی برین هەوڵێک […]
چاوپێكهوتن لهگهڵ منیر ئهلمهلائیكه منیر ئهلمهلائیكه: نازك ئهلمهلائیكه سمفۆنیایهكی مۆسیقی بوو، زایهڵهی له ههمو شوێنێكی ماڵهكهمان دهنگی دهدایهوه. دوبهی: سازدانی چاوپێكهوتنهكه شاكر نوری و له عهرهبییهوه: باوكی ڕهههند تهنها رێكهوت ههنگاوهكانی منی بهرهو شوقهكهی مونیر ئهلمهلائیكه برد كه دهكهوێته ناوچهی گاردیان له دوبهی. مونیر خاڵی گهورهی نازك ئهلمهلائیكهی شاعیره كه لهم ڕۆژانهدا، یادی سهد […]
کوڕەکەچەڵ لە فۆلکلۆری کوردیدا ڕانانی: سەردەم بێگومان هاوشێوەی میللەتان، کوردیش خاوەنی یەکێک لە دێرینترین و مێژوویی ترین ئەدەبە، کە ئەویش ئەدەبی فۆلکلۆرییە، چ بە شێوەی نووسراو، یاخود گێڕانەوە زارەکییەکان کە دەماودەم بۆ قۆناغ و سەردەم و ڕۆژگاری نوێ، لە لایەن پیرمێرد و پیرەژنانەوە، بۆ نەوەکانیان گوازتووەتەوە، ئەوەی لەو چیرۆکە فۆلکلۆرییانەدا دەیانبیستین و دەیانخوێنینەوە، بریتین لە […]
پرسی پەروەردە و پەیوەندییە کۆمەڵایەتییەکان ڕانانی: سەردەم یەکێکی تر لە کتێبە باش و جیاوازەکانی دەزگای چاپ و پەخشی سەردەم، بریتییە لە کتێبی (پرسی پەروەردە و پەیوەندییە کۆمەڵایەتییەکان) کە لە لایەن (هۆمەر قەرەداغی)یەوە نووسراوە، نووسەری ئەم کتێبە لە ڕابردووشدا کۆمەڵێک کتێبی دیکەی لەمەڕ پرسی پەروەردە چاپ کردووە و خاوەنی ئاگایی و هۆشیارییەکی فراوانە لەو بارەوە، هاوکات […]
ژنێکی ڕۆح پینە ڕامانێک لە دەفتەرەشیعری “تاقانە یار”ی دڵسۆز حەمە خوێندنەوەی: سەردەم لە شیعری نوێی کوردیدا کۆمەڵێک دەنگی ژنانە هەن، کە دەتوانن نوێنەرایەتیی ئەدەبیاتی کوردی بکەن لە بازنەی دەرەوەدا، ئەم دەنگانە وێڕای ئەوەی توانیویانە لە ئاستێکی بەرزیی شیعرییدا تەعبیر لە خەم و ئازاری ئینسانیبوونی خۆیان و دەنگی کپکراوی ڕۆحیی و جەستەیی بکەن، هاوکات توانیویانە بەشدارییەکی […]
نامەی عەبدولڕەحمان زەبیحی بۆ شێرکۆ بێکەس سەرنج: ئەم نامەیەی مامۆستا عەبدولڕەحمانی زەبیحی، وەک بە ناوەڕۆکەکەیدا دیارە، وەڵامە بە نامەیەکی شاعیری گەورە شێرکۆ بێکەس، بە داخەوە نامەکەی مامۆستا شێرکۆ بەردەست نییە تا لەگەڵ ئەم نامەیەدا هاوپێچمان بکردایە، بەڵام ئاشکرایە کە نامەکە بەر لە چاپکردنی دیوانی “کازیوە”یە و بە وەڵامەکەی مامۆستا زەبیحیشدا دیارە کە شێرکۆ بێکەس لە […]
مارییا ئیڤانەڤنا ئەنتۆن پاڤڵەڤیچ چێخەڤ و. لە ڕووسییەوە: شیروان مەحموود محەممەد لە ژوورە خاوێن و قەشەنگەکەی میواناندا، لە سەر قەنەفەیەکی بە قەیفەی مۆری تۆخ داپۆشراو، ئافرەتێکی لاوی بیستوسێ ساڵە دانیشتبوو، پێیان دەگوت مارییا ئیڤانەڤنا ئەدنەشوێکینە. _ چ سەرەتایەکی کڵێشەئاساو سواوە!_ خوێنەری هێژا هاواری لێهەڵدەستێت_ ئەم نووسەرانە هەمیشە دەبێ بە ژوورێکی میوانی قەشەنگ و خاوێن […]
من و مەولانا خوێندنەوەی: سەردەم قسەکردن لەسەر مەولانا و دنیای تایبەتیی ئەو، ئەمڕۆ پانتاییەکی بەربڵاوی داگیر کردووە، دەتوانین بڵێین گەڕانەوەیەکی زۆر لە تەواوی دنیادا بۆ مەولانا هەیە، بەردەوام کتێب و بەسەرهاتووەکانی وەر دەگێڕدرێن و چاپ دەکرێن و لە ئاستێکی گشتیشدا دەخوێنرێنەوە، بێگومان ئەمە بێ هۆ نییە و دەکرێت ڕیزێک هۆکار لە پشت ئەو […]
چیرۆکی چیرۆکنووسێک چەند سەرنجێک دەربارەی ئەزموونی چیرۆکنووسیی ڕەووف بێگەرد بەختیار حەمەسوور “چیرۆکی چیرۆکنووسێک” ناوی دوایین کۆمەڵەچیرۆکی ڕەووف بێگەردە، کە لە هەشت چیرۆک و کۆمەڵێک کورتەچیرۆکی لەژێر ناوی “ڕۆژانەچیرۆک”، پێک هاتووە. ئەم کتێبە ساڵی ٢٠٢١ دەزگای سەردەم چاپی کردووە. بە بڵاو بوونەوەی ئەم کتێبە، ئەزموونیی چیرۆکنووسینیی بێگەرد، دەبێت بە پەنجا ساڵ. یەکەم کۆمەڵەچیرۆکی ئەو، بە شێوەی […]
ئەدەب لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا رانانی: سەردەم یەکێکی تر لە کتێبە باشەکانی دەزگای چاپ و پەخشی سەردەم، بریتییە لە کتێبی (ئەدەب لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا)ی (میریام کوک) و لە لایەن د. دانا ئەحمەد بە شێوەیەکی جوان و سەرنجڕاکێش کاری وەرگێڕانی بۆ کراوە، بابەتەکانی نێو دووتوێی ئەم کتێبە ئەدەبین و پشت ئەستوورن بە کۆمەڵێک سەرچاوەی دەوڵەمەند و […]
سێ توێژینەوەی گرنگ دەربارەی شیعری بێسارانی ڕانانی: سەردەم یەکێکی تر لە کتێبە باش و دەگمەنەکانی دەزگای چاپ و پەخشی سەردەم، بریتییە لە کتێبی (دەربارەی شیعری بێسارانی) ئەم کتێبە لە لایەن (ئەنوەر قادر محەمەد)ەوە نووسراوە و لە سێ توێژینەوە پێک هاتووە بە ناوەکانی: مۆتیڤی پاییز لە شیعرەکانی بێسارانیدا، سیمبۆلی دیاردەکانی جوانیی ژن لای بێسارانی، لە […]
پێنجەمین خەڵاتی کارۆ بۆ ساڵی ٢٠٢٣ درا بە چیرۆکنووس حسێن عارف ئەمڕۆ ٢٧/٥/٢٠٢٣ لە ڕێوڕەسمێکی شایستەدا پێنجەمین خەڵاتی کارۆ بۆ ساڵی ٢٠٢٣ درا بە چیرۆکنووس و نووسەری کورد مامۆستا “حسێن عارف” لە پای ئەو خزمەتانەی بە ئەدەبی کوردی کردووە. خەڵاتی کارۆ خەڵاتێکی ساڵانەیە و چاپخانەی کارۆ هەر ساڵەو بە نووسەرێکی دیاری بواری ئەدەبیاتی کوردیی دەبەخشێت، […]
فهرههنگه فهلسهفییهكهی ئهندرێ كۆنت سپۆنڤێل: ئاینده بۆ شارستانییهتێكی گهردوونی ڕۆشنگهره كه ههمو گهلانی سهر زهوی لهخۆدهگرێت. هاشم ساڵح و له عهرهبییهوه: ههورامان وریا قانع دواجار چاپی سێیهمی زیادكراو و پوختهكراوی فهرههنگه فهلسهفییه قهبهكهی “ئهندرێ كۆنت سپۆنڤێل” بڵاوكرایهوه. ئهم فهرههنگه 2267 مادده لهخۆدهگرێت، واته 613 ماددهی له چاپهكانی پێشتر زیاتره و ژمارهی لاپهڕهكانی دهگاته […]
لە ڕۆشنبیری دینیەوە بۆ ڕۆشنبیری نادینی رامین جیهانبگلو وەرگێڕانی: رێبین هەردی بەشی سێیەم و کۆتایی – ڕەنگە سەرەتا باشتر بێت لەبارەی ئەم چوار نەوەیەوە ڕونکردنەوە بدەن بۆ ئەوەی دواتر بەشێوەیەکی وردتر باسی نەوەی چوارهەم بکەین. – من ڕۆشنبیران لە ڕووبەڕووبوونەوەی مۆدێرنە یان ڕۆژئاوا بۆ چوار نەوە دابەش دەکەم. نەوەی یەکەم پاش جەنگی ئێران […]
لە سلێمانی لە ساڵانی ١٩٩٨–١٩٩٩ دامەزراوە. زیاتر لە ١٥٠٠ ناونیشانی کتێب بە زمانی کوردی، عەرەبی و ئینگلیزی چاپ کردووە. لە باشترین کاتەکانی خۆی، هەزارە هاوپەڕی کتێب بە هەوارەکانی تاک بڵاو دەکەوێت و لە ماوەی چەند مانگێكدا دەفرۆشرێت.
