هكادیمیای ئیسپانی، ڕۆژی یهك شهممهی رابردوو 13ی تهموزی 2025، یادی تێپهڕبوونی سێ مانگ بهسهر كۆچی دوایی نووسهری بهناوبانگ و مهزن ماریۆ ڤارگاس یۆسا، له زێدی خۆی، له لیمای پایتهختی پیرۆ کردەوە كه له تهمهنی سهرو 90 ساڵهوه، ماڵئاوایی له ژیان كرد.
ئهو ههرگیز بێ باوهڕ نهبوو، بهڵكو ئیمانداربوو و ئیمانێكی قووڵی به یهزدان ههبوو هاشم ساڵح له عهرهبییهوه: ههورامان وریا قانع بلیمهتیی گهلان، سهرجهم گهلان، زۆرجار له ئهدیب و شاعیر و فهیلهسوفه مهزن و گهورهكاندا بهرجهسته دهبێت. لهبهر ئهم هۆكاره، دهڵێین دیكارت خودی فهرهنسایه، شكسپیر خودی ئینگلتهرهیه، سێرڤانتێس خودی ئیسپانیایه، دانتی خودی ئیتالیایه و موتهنهبی ئومهتی […]
میخائیل زۆشینکۆ لە ڕووسییەوە: کەیوان صدیق پێداچوونەوەی: شیروان محموود لە شارێکی باشوور، باخچەیەکی ئاژەڵان هەبوو. باخچەیەکی بچووک، کە تێیدا: پڵنگێک، دوو تیمساح، سێ مار، کەرەکێویەک، یەک نەعامە، مەیموونێک، یان بە سادەیی بڵێین، مەیموونێکی بچکۆلانە، دەژیان. بێگومان ئاژەڵی بچووکی جۆراوجۆر، وەکو: باڵندە، ماسی، بۆق و هەروەها شتی بچووکی دیکەی بێبایەخ لە جیهانی ئاژەڵان، لە باخچەکەدا هەبوون. […]
ڕانانی: ئیدریس عەلی کتێبی (جیهانی سۆفیا) هەوڵێکی مەزنی ئەدەبیی نووسەر و ڕووناکبیری گەورەی نەرویژی (یۆستاین گاردەر)ە، ئەو لە ڕێی ئەم کتێبەوە بانگێشتمان دەکات بۆ جیهانی فەلسەفە، ئەم کتێبە وامان لێ دەکات نەترسین لە بیرکردنەوە، تێڕامانمان فراوانتر بکەین لە دیاردەکان، ئازایەتیمان دەداتێ پرسیار بکەین لە چییەتی و کێیەتی خۆمان و ئەو دنیایەی تێیدا دەژیین، داخۆ ئێمە […]
وهرگێڕانی له عهرهبییهوه: باوكی ڕهههند كۆمهڵه چیرۆكی “چرای دڵ/ مصباح القلب”، لهبهر ئهوهی بووهته هۆی دهوڵهمهندكردنی زمانی ئینگلیزی، بۆیه پێشوازییهكی گهورهی لێكراوه. نووسهری ئهم كۆمهڵه چیرۆكه، خانمی هیندستانی “بانو موشتاق”ە، ههفتهی ڕابردوو، كتێبهكهی بووه یهكهم كۆمهڵه چیرۆك كه خهڵاتی نێودهوڵهتی “بۆكهر” وهردهگرێت. ههروهها یهكهم كتێبه كه له زمانی “ئهلكاندا”وه وهردهگێڕدرێت بۆ سهر زمانی ئینگلیزی، زمانی […]
هاشم ساڵح له عهرهبییهوه: ههورامان وریا قانع زۆرجار ئهم پرسیارهم لێ كراوه: چی له ئاركۆن ماوهتهوه؟ ههمو جارێك ههست به دڵتهنگی و بێزارییهكی زۆر دهكهم. ههمو جارێك ههستم كردووه پێویسته دهستبهجێ وهڵام بدهمهوه و بڵێم: ههمو شتێكی یان تا ڕادهیهكی زۆر ههمو شتێكی ماوهتهوه. ئاشتبوونهوه مێژووییه گهورهكهی نێوان ئیسلام و مۆدێرنهی لێ ماوهتهوه. ئاشتبوونهوه گهورهكهی […]
خانمه فهیلهسوفی فهرهنسی سیمۆن وایڵ: گهلێك بیهوێت ههقیقهت بهدهستبێنێت پێویستی به كهسانێكه ههقیقهتیان خۆشبووێت وهرگێڕان و ئامادهكردنی: باوكی ڕهههند فهیلهسوف و چالاكوانی سیاسی فهرهنسی سیمۆن وایڵ Simone Weil (1909-1943)، له خێزانێكی یههودی نا دینی/ غیر متدینة لهدایكبووه. ههرچهنده ژیانێكی زۆر كورت ژیاوه و تهمهنی تهنها 34 ساڵ بووه و بههۆی نهخۆشی سیل-هوه كۆچی دوایی كردووه. […]
نووسینی: ئیدریس عەلی لە پێشەکیی ڕۆمانە بەنێوبانگەکەی دۆستۆیڤسکی، گەورە نووسەری ڕووس (تاوان و سزا)دا، ئەوە خراوەتە ڕوو کە تێکڕای ڕۆمانەکانی دۆستۆیڤسکی، هەڵگری پرسیارن، هەڵگری توانای بیرکردنەوە و گۆڕینی یەقینەکانن: ئەو بەردەوام لەسەر ئاڵۆزی و نائارامیی ڕۆحی مرۆڤەکان دەوەستێت و توێکارییان تێدا دەکات، هەمیشە لە ڕۆنانی بیروباوەڕە جیاو دژ بە یەکەکاندایە، لەوپەڕی بڕواوە بۆ ئەمسەری گومڕایی […]
عاسی حوسێن: ئەم کتێبەم لە ماوەی شەش ساڵدا نووسی دیداری: ئیدریس عەلی خوێندنەوەی کتێبی بیرەوەری، جگە لە چێژ، زانیاریی گرنگیش بە خوێنەر دەگەیەنێت، ئاشنامان دەکات بە قۆناغ و ڕۆژگارێک کە ڕەنگە کەمترین زانیارییمان لە سەری هەبیت، کتێبی (گوڵەکانی ژێر بەفر) لەو بیرەوەرییانەیە، کە بیرەوەری نووسەکەی، پێشمەرگەیەکی سادە، خاکی و خاوەن پاشخانێکی ڕۆشبیرییە (عاسی حوسێن) لەم […]
نووسینی: ئارام سدیقکێشەیەکی سەرەکی بواری ڕەخنە و لێکۆڵینەوە لە پانتایی ئەدەبی کوردیدا نەبوونی بنەمای تیۆریی و نووسینی تیۆریی و سەرچاوەیە بە زمانی کوردی. بەر لە وەرگێڕان گرنگە بە زمانی کوردی، نووسینی تیۆریی سەبارەت بە ڕەخنە و قوتابخانە و میتۆدە ڕەخنەییەکان هەبێت. نەبوونی سەرچاوە لەم بوارەدا چ لەلایەن نووسەرانی کوردەوە نووسرابن، یان وەرگێڕدرابن. دەبێتە هۆی دروستبوونی […]
موزیک و دنیا بەرینەکەی ڤایۆلین خوێندنەوەی: سەردەم سەبارەت بە موزیک لە دنیای ڕۆشنبیری کوردیدا، دەبێت بە ڕوانگەیەکی ڕەخنەییەوە بۆی بڕوانین، ئەویش نەک بە تەنها لە یەک سۆنگەوە، بەڵکو لە کۆمەڵێک لایەن و گۆشەوە، ئەمەش نەک بەوەی کە بڵێین لە سفرەوە دەست بە کاری موزیک کراوە لە هونەری کوردیدا و ئەوەی پێشکەش کراوە هیچە، […]
خوێندنەوەیەک بۆ کتێبی “ماڵاوا گابۆ و مێرسیدس” خوێندنەوەی: سەردەم گابرێل گارسیا مارکیز لە جیهان و دنیای ڕۆشینبیری کوردیشدا لەوە ناسراوترە ئێمە ئەو ئەرکە بکێشین و بیناسێنین، هەر ئێستا کە ئەم دێڕانە دەنووسین، لەناو کتێبخانەی کوردیدا، بە وەرگێڕانی جیاواز و لە زمانی جیاوازەوە، گرنگترین کتێبەکانی ئەم نووسەرە لەناو ڕەففەکاندان و لەبەر دەستن. ئەوە جیا لە چەندان […]
سازکردنی: ئیدریس عەلی ڕۆمانی (دوێت لە بەرزەخدا) یەکێکە لە بەرهەمە چاپکراوەکانی دەزگای چاپ و پەخشی سەردەم، لە لایەن (بیت بەنەر) و (سەڵاحەدین دەمیرتاش) نووسراوە و (فەرهاد چۆمانی) بە شێوەیەکی جوان و سەرنجڕاکێش، وەریگێڕاوەتە سەر زمانی کوردی، لەم وتووێژەدا لەگەڵ فەرهادی وەرگێڕ، قسە لەسەر دنیای ڕۆمانەکە دەکەین. سەردەم: چۆن بوو وا بیرت لە وەرگێڕانی ئەم ڕۆمانە […]
ڕانانی: سەردەم یەکێکی تر لە کتێبە ناوازەکانی دەزگای چاپ و پەخشی سەردەم، بریتییە لە کتێبی (دەستنووسەکان ناسووتێن) ئەم کتێبە بریتییە لە یاداشت و نامەکانی میخایل بۆلگاکۆف (جی. ئەی، ئی، کرتیس) نووسیویەتی و لە لایەن بێهزاد کوردستانی، بە شیوەیەکی جوان و سەرنجڕاکێش، وەرگێڕدراوەتە سەر زمانی کوردی و لە کتێبفرۆشییەکانی کوردستان بەردەستە. گرنگیی ئەم کتێبە بۆ نووسەری […]
ڕانانی: ئیدریس عەلی یەکێکی تر لە کتێبە باش و ناوازەکانی دەزگای چاپ و پەخشی سەردەم، بریتییە لە ڕۆمانی (ماسییە زێڕینەکە) ئەم ڕۆمانە لە لایەن نووسەری نێوداری بە ڕەگەز فەڕەنسی (ژان ماری گوستاڤ لوکلیزیۆ) نووسراوە و لە لایەن نووسەر و وەرگێڕی ناوداری کورد (حەمەکەریم عارف) بە شێوەیەکی جوان و سەرنجڕاکێش وەرگێڕدراوەتە سەر زمانی کوردی و ئێستا […]
هادی مهتهر گهنجێكی ئهمریكی به ڕهچهڵهك لوبنانییه و تهمهنی تهنها 27 ساڵه. سهلمان ڕوشدی ئهدیب و ڕۆماننووسێكی بهریتانی به ڕهچهڵهك هندییه و تهمهنی 77 ساڵه. چارهنووس وایكرد ئهم دوو پیاوه، ساڵی 2022، لهسهر سهكۆی شانۆی پهیمانگای هونهر له نیۆیۆرك بهیهك بگهن. لهو كاتهدا سهلمان ڕوشدی تازه له خۆشاردنهوه و خۆحهشاردانی له بهریتانیا هاتبووه دهرهوه و […]
خوێندنەوەی: سەردەم خوێندنەوەی بابەتە هەمەجۆرەکان وا دەکات دیدمان هەمەجۆر و فرەڕوانین بێت، بە واتایەکی تر کاتێک ئێمە ڕووبەری خوێندنەوەکانمان زیاد و هەمەلایەن دەکەین، واتە چەند کایەی مەعریفیی دەپشکنین، ئەوا فراوانتر و بەرینتر دەبینین، تێدەگەین و هاوکات کەشفی نەزانراوەکانی دەوروبەرمان دەکەین. خوێنەری ئێمە ـ بێگومان قسەکە گشتی نییە ـ خوێنەری ئەدەبیاتە بە ڕادەی یەکەم، لەو ژانرەدا […]
ڕانانی: ئیدریس عەلی کاتێ لۆگۆی دەزگای چاپ و پەخشی سەردەمم لەسەر یەکێک لە وەجبە کتێبە تازەکانیان بینی، بە نێوی (گوڵەکانی ژێر بەفر) و زانیم کە بابەتی کتێبەکە بیرەوەرییە، سەراسیمە بووم، دەزگای سەردەم و کتێبی بیرەوەریی سیاسسییەکی کورد بە نێوی (عاسی حوسێن مەحمود) هەرچیم دەکرد پێم هەزم نەدەکرا، خێرا لاپەڕەی یەکەمی کتێبەکەم هەڵدایەوە و بڕێک لە […]
بهرههمه ئهدهبییهكانی سوریا، پاش ساڵانێكی زۆر له قهدهغهكردنیان، ههنووكه به ئاشكرا دهفرۆشرێن وهرگێڕان و ئامادهكردنی: باوكی ڕهههند ڕژێمی پێشووی سوریا، به باوك و كوڕهوه، دهنگێكی ئهدهبی زۆریان بێدهنگ كردبوو. ههناسهیهكی بهرفراوانی شیعریی و هونهریی و ئهدهبی كپ و خامۆش كرابوون. ڕێگهیان نهدهدا كتێبهكانیان، له هیچ دهزگا و وهشانخانهیهك چاپ و بڵاوبكهنهوه. كهچی ئهوهتا لهمڕۆدا، ئهو […]
بەختیار حەمەسوور ئەمڕۆ لە کتێبخانەی کوردیدا، لە ڕێی خەبات عارف و هاوکات یەک دوو وەرگێڕی ترەوە، نووسەرێکی وەک پێر لاگەرکڤیست، چیدی بۆ ئێمە نائاشنا نییە، ڕەنگە ئێستا و لەگەڵ چاپبوون و خوێندنەوەی “مەرگی ئەهاسڤێروس”دا، بتوانین ڕوونتر و یەکدەستتر دنیابینی و توانای داهێنەرانەی ئەم نووسەرە سویدییەی کە وەرگری خەڵاتی نۆبڵە لە ساڵی ١٩٥١دا، بناسین و ببینین. […]
ن: ئارێز موحەمەدی ڕۆمانی “سەما کردن لە نێو ئاگردا، هەستانەوە لە نێو خۆڵەمێشدا” بەرهەمی بەڕێز ژنە نووسەر عیسمەت سۆفیە یە کە بە زمانی ئینگلیزیی نووسراوە و لەلایەن بەڕێز عەلی عوسمان یاقوب لە زمانی ئینگلیزییەوە وەرگێڕدراوەتەوە بۆ سەر زمانی کوردی-سۆرانی. ماندوو نەبوونی و دەستخۆشی بۆ هەردوولا. ئەم ڕۆمانە بەرهەمێکی ڕیالیستییە کە لە چوارچێوەی ئەدەبی […]
خستنەڕووی کتێبی “ئەدەبی ڕووسی” بەختیار حەمەسوور سەباح ئیسماعیل یەک لەو وەرگێڕانەیە کە کارەکانی بەرچاو و دیارن، لە ڕەوتی پڕۆژەی وەرگێڕانیدا، هەڵبەت لە زمانی عەرەبییەوە بۆ کوردی، چەندان کتێبی وەرگێڕاون کە لەناو ڕەفەی کتێبخانەی کوردیدا جێی شیاو و شایستەی خۆیان گرتووە. لەگەڵ ئەوەدا ئەم وەرگێڕە بە سەلیقە و پڕکارە لە کارەکانیدا زۆرترین ژانرێک کە […]
دیمانەی: ئیدریس عەلی ڕۆمانی (من گڵۆپەکان دەکوژێنمەوە) لە لایەن ژنە نووسەرێکی ئەرمەنیی وڵاتی ئێران (زۆیا پیرزاد) نووسراوە، خانمە وەرگێڕی کورد (شادی نیکخا) بە شێوەیەکی جوان و سەرنجڕاکێش وەرگێڕدراوەتە سەر زمانی کوردی و لە بڵاوکراوەکانی دەزگای چاپ و پەخشی سەردەمە، لەم دیدارەدا لەگەڵ خاتوو شادی، باس لە دنیای ڕۆمانەکە و پێگەی ئەدەبیی نووسەرەکەی دەکەین. سەردەم: چۆن […]
لە پێناوی برەودان بە نووسینی دەقی شانۆیی و هاندانی شانۆنامەنووسانی کورد، ناوەندی بڵاوکردنەوەی کەپر بۆ ساڵی ٢٠٢٥ خەڵاتی تایبەتی “دانا ڕەئووف”ی بۆ شانۆنامەی کوردی ڕاگەیاند. بەپێی ڕاگەیاندراوی ناوەندی کەپر، مۆڵەتی ناردنی شانۆنامەکان لە ١ـی نۆڤەمبەری ٢٠٢٤ دەستپێدەکات و تا ١٥ـی مایسی ٢٠٢٥ بەردەوام دەبێت. نووسەران دەتوانن شانۆنامەکانیان بۆ ئیمێلی info@danamarouf.com بنێرن. ناوەندی کەپر، کە […]
لە سلێمانی لە ساڵانی ١٩٩٨–١٩٩٩ دامەزراوە. زیاتر لە ١٥٠٠ ناونیشانی کتێب بە زمانی کوردی، عەرەبی و ئینگلیزی چاپ کردووە. لە باشترین کاتەکانی خۆی، هەزارە هاوپەڕی کتێب بە هەوارەکانی تاک بڵاو دەکەوێت و لە ماوەی چەند مانگێكدا دەفرۆشرێت.