شوێنێکی بەرتەسک و دنیایەک برین! خوێندنەوەی “لەم تەمەنەیشمدا بە نهێنی جگەرە دەکێشم” خوێندنەوەی: سەردەم “لەم تەمەنەیشمدا بە نهێنی جگەرە دەکێشم” ئەم دەقە شانۆنامەیە لە نووسینی ژنە شانۆکار و ئەکتەری کۆمیدی و دەرهێنەر و چالاکوانی ژنان، “ڕەیحانە”یە. ڕەیحانە لە ١ی مانگی ٢ی ١٩٦٣ لە جەزائیر لە دایک بووە. ئەم شانۆنامەیە ساڵی ٢٠١٤ لە پاریس دەخرێتە سەر […]
سهركردهكانی میسر له ئاوێنهی نهجیب مهحفوزدا ڕهشا ئهحمهد له عهرهبییهوه: باوكی ڕهههند نهجیب مهحفوز (1911-2006) یهكهم ڕۆماننووسی میسر و عهرهبه كه ساڵی 1988 دهبێته براوهی خهڵاتی نۆبڵ بۆ ئهدهب. نووسهر محهمهد سهلماوی له پێشهكیی كتێبهكهیدا “گفتوگۆ لهگهڵ نهجیب مهحفوز”، كه دهزگای “ئهلكهرمه” بهم دواییانه له قاهیره بڵاوی كردووهتهوه، باس لهوه دهكات ئامانج له ئهنجامدانی ئهو […]
بۆچی سەرکردەکان درۆ دەکەن؟ ڕانانی: سەردەم یەکێکی تر لە کتێبە باش و ناوازەکانی دەزگای چاپ و پەخشی سەردەم، بریتییە لە کتێبی (بۆچی سەرکردەکان درۆ دەکەن)، ئەم کتێبە لە لایەن (جۆن چ. میرشایمەر) نووسراوە و لە لایەن (حەمەڕەشید) بە شێوەیەکی جوان و سەرنجڕاکێش وەرگێڕدراوەتە سەر زمانی کوردی و ئێستا لە کتێبفرۆشییەکانی کوردستان بەردەستە. بابەتەکانی نێو دووتوێی […]
گەمەی ڕەنگەکان و شۆڕبوونەوە بە ناخدا یاداشتیک دەربارەی نۆڤلێتی “هاوڕێ نیگارکێشەکەم” بەختیار حەمەسوور “ئەدەبیاتی گەنجان” ناوێکە خراوەتە سەر بەرگی ئەم نۆڤلێتە، مەبەستمان لە “هاوڕێ نیگارکێشەکەم”ە، کە نووسەری بەرازیلی، لیگیا بۆینگا نووسیویەتی و شاعیر و ڕۆماننووس هیوا قادر لە زمانی سویدییەوە کردوویەتی بە کوردی. ئەم کتێبە بچکۆلە ٧٥ لاپەڕەییە یەکێکە لە کارە جوانەکانی ئەدەبیاتی گێڕانەوە، ئەگەرچی […]
خۆرئاوا چۆن سهركهوت به سهر جیهاندا؟ هاشم ساڵح له عهرهبییهوه: باوكی ڕهههند ڕۆجێ دۆبرێ له كتێبهكهیدا “ئهوهی له خۆرئاوا دهمێنێتهوه/ما تبقی من الغرب”، شتێكی ئاوامان پێدهڵێت: خۆرئاوا خاوهنی كۆمهڵێك خاڵی بههێزه، كه وای كردووه بێ ڕكابهر كۆنترۆڵی جیهان بكات. یهكهمین خاڵ بریتییه لهو یهكگرتنه بێوێنهیهی نێوان ههردوو باڵه ئهورووپی و ئهمریكییهكهی خۆرئاوا. گهورهترین بهڵگه بۆ […]
عەزیز گەردی، زیاد لە کەسێک مرۆڤێکی تەنیا لە کەوشەنی کتێبدا نووسینی: ئیدریس عەلی ئەو بە کتێبی (داغستانی من) پرۆسەی وەرگێڕانی بردە ئاستێکی بەرزتر لە بەرپرسیارێتی، لە (کۆمیدیای ئیلاهی)یشدا، ماڵی خۆی لەم میرات و کولتوورە جیا کردەوە و چاومانی بە گەورەترین شاکارەکانی جیهان ڕوون کردەوە. ئێمە لە ئێستادا لەنێو میراتێکی گەوری ڕۆشنبیریداین، ئەو میراتەش بریتییە لە […]
ئایا ئهدهب دهتوانێت ههڵگری پهیام بێت بێ ئهوهی بگۆڕێت بۆ ئامۆژگاری؟ د. ڕهشید ئهلعنانی له عهرهبییهوه: باوكی ڕهههند ئایا ئهدهب ههڵگری پهیامه؟ ئهوه پرسیارێكه سهرچاوهكهی دهگهڕێتهوه بۆ وتن/قول، ئاخر ئهدهب وتنه، له خهیاڵی ئهدیبهوه دهردهچێت و به ئاڕاستهی هۆشیاریی وهرگر دهڕوات. وتن خۆی له خۆیدا ههڵگری مانایه، یان ئهدیب ئهو مانایهی پێدهبهخشێت و خوێنهریش به […]
ژیانی پڕ لە هەڵەت و داهێنەرانەی شانۆنامەنووسێک تیشکێک بۆ سەر کتێبی “ئاوگوست ستریندبێرگ” خوێندنەوەی: سەردەم “بە تاسە و تامەزرۆیی بەهەشتەوە لە دایک بووم، وەک منداڵێک بۆ قێزەونیی بوون گریام. هەستم دەکرد لە نێو خزم و کەسوکار و کۆمەڵگەدا بێگانەم. هەر لە سەردەمی منداڵیمەوە بە دوای خودای خۆمدا گەڕام، بەڵام شەیتانم دۆزییەوە. من لە گەنجیمدا خاچی […]
کتێبی نامە ئەکادیمییەکان دیواری نێوان زانکۆ و خەڵک دەڕووخێنێت دیداری: ئیدریس عەلی کتێبی (نامە ئەکادیمییەکان) هەوڵێکی جددی و لێبڕاوانەی نووسەر و ئەکادیمیست (د. هەرێم عوسمان)ە و لە بڵاوکراوەکانی دەزگای چاپ و پەخشی سەردەمە، لەم دیدارەدا قسە لە سەر دنیای کتێبەکە و ڕەهەندەکانی دەکەین. سەردەم: چۆن بوو بیرت لە نووسینی نامە ئەکادیمییەکان کردەوە و تایبەتمەندیی نامەکان […]
نووسهر و ڕۆماننووسی میسری سهنهعهڵڵا ئیبراهیم له تهمهنی 88 ساڵیدا كۆچی دوایی كرد سهرلهبهیانیی ڕۆژی چوارشهممه 13ی ئابی 2025، نووسهر و ڕۆماننووسی دیار و گهورهی میسر سهنهعهڵڵا ئیبراهیم، دوای ململانێیهكی سهخت لهگهڵ نهخۆشی و له تهمهنی سهرو 88 ساڵیدا، ماڵئاوایی ههتاههتایی له ژیان و نووسین كرد. لهم بارهیهوه، وهزیری ڕۆشنبیری میسر د. ئهحمهد فوئاد هانۆ […]
مەترسییەک کە لە بەردەمماندا دەمی کردووەتەوە خوێندنەوەی کتێبی “لێوار: دیوە شاراوەکانی گۆڕانی کەشوهەوا” خوێندنەوەی: سەردەم لە سەر بەگەکەی، وێنەی سێ ستوونی کارگەیەک بەرچاوە، لە دوو ستوونیاندا دووکەڵ یان تۆز و خۆڵی بەردهاڕین، بە چڕی و پڕاوپڕی لوولەکە ستوونییەکان دێنە دەرەوە و بە هەوادا بڵاو دەبنەوە، ئەمە دیمەنێکی سادەی ئەم سەدەیەیە، سەدەی بیست و یەک. بێگومان […]
ئایین لە دیدی فەیلەسووفانەوە پڕۆژەیەک بۆ ناسین و ڕاڤەکردنی ئایین ڕانانی: ئیدریس عەلی هاوڕای وەرگێڕی ئەم کتێبەم کە پێیوایە یەکەمین گرفتی هەر خوێنەرێکی کورد لە بەرانبەر دەقێکی زانستیدا بریتییە لە: هەرسکردنی چەمکەکان. بە درێژایی سەدەی بیستەم، کێڵگەی ڕۆشنبیریی کوردی دەستەوەسان بووە لە بەرانبەر تێگەیشتن و کورداندنی چەمکەکاندا، کاتێکیش هەوڵ دراوە چەمکێک ڕابگوێزرێتەوە نێو ئەم کێڵگەوە، […]
ئایینی مهسیحی چۆن كۆتایی به جهنگه ناوخۆییهكانی خۆی هێنا؟ هاشم ساڵح له عهرهبییهوه: ههورامان وریا قانع سهرهتا، با مێژووی پاپاویهت، له سهدهی نۆزهدهوه بۆ سهدهی بیست بخهینه ڕوو. ئهوه ئهو ماوهیهیه كه تێیدا كڵێسای كاسۆلیكی پاپاویهت، له ترۆپك و گهرمهی ململانێدا بوو لهگهڵ خودی خۆی. ئهمه پێش ئهوهی ڕووداوێكی دڵخۆشكهر لهو ململانێیهوه له دایك ببێت: […]
ئێستا ژیان نیشتمانمە بهختیار عهلی نۆرمان میللەر لە تێکستێکیدا دەڵێت «مردن زۆر سەخت نییە، تا ئێستا کەس نییە نەیتوانیبێت بمرێت». بەڵام ئەم وەسفە بۆ هەموو کەس دروست نییە… بەبڕوای من شێرکۆ لەوانەیە چەندە بیەوێت، چەندە هەوڵبدات ناتوانێت بمرێت. کورتکردنەوە و وەسفکردنی شێرکۆ لەکارە سەختەکانە، من ڕستەیەک شکنابەم لە وەسفیدا باسیبکەم، دێڕێکی کنۆت هامبسون نەبێت کە […]
شێرکۆ بێکەس و کوردبوون مەریوان وریا قانع لە ژیانی هەموو میللەتێکدا هەندێک ڕووداوی ناخۆش هەن کە دەبنە بەشێک لە ”یادەوەری گشتیی“ ئەو میللەتە و ساڵانێکی درێژ لەگەڵ نەوە جیاوازەکانی ئەو میللەتەدا دەمێننەوە، لە مێژووی ئێمەدا، بۆ نموونە، ڕووداوی شەشی ئەیلولی ١٩٣٠، لە سێدارەدانی سەرۆک کۆماری مەهاباد، هەرەسی ساڵی ١٩٧٥، کیمیابارانکردنی هەڵەبجە و پەلامارەکانی ئەنفال لە […]
شێرکۆ بێکەس… وەکو خۆی ڕەووف بێگەرد قسەکردن لەسەر شێرکۆ بێکەس، قسەکردنە لەسەر کەسێکی نائاسایی کە ناتوانرێت تەنیا لەسەر نەمانە فیزیکییەکەی بدوێیت و بە پێی زانیارییە ئاساییەکان پێکهاتە و هاوکێشەکانی هەڵبسەنگێنیت. ئەمەش خەسڵەتی هەموو ئەو کەسانەیە کە وەک ئەنجام ڕەهەندێکی ڕەمزی لەخۆدەگرن و توانای هێشتنەوە و قۆرغکردنیان لە چوارچێوە و مەودایەکی دیاری کراودا مەحاڵە. شێرکۆ بە […]
گۆڕ وەکو جێگەیەک بۆ دووبارە لەدایکبوونەوە ئاراس فەتاح “ئەمجارەیان من ناچمەوە لای نامۆیی و (….) لەگەڵ نالی ئەڕۆمەوە بۆلای گۆیژە و پێکیشەوە ئەچینەوە لای سالم و حەبیبەی شار!” (دەربەندی پەپوولە) شێرکۆ بێکەس شاری سلێمانی لە ههموو شوێنێکی تری ئەم دونیایە زیاتر خۆشدەویست، بۆیە دەیەوێت لەوێش بنێژرێت. ئەوەی جێگای تێڕامانە ئەو بەتەنها نایەوێت بگەڕێتەوە شار […]
دروود بۆ ڕۆحی ئەو شاعیرەی هەتا مرد سەری لە لووتكەدا بوو! د.دانا ئەحمەد مستەفا دەقە مێژووییەكان، بەو دەقە ئاینییانەشەوە، كەسەرگوزشتەی كەڵەپیاوانی ناو مێژوو دەگێڕنەوە و باس لە ڕۆڵی جوامێرییان دەكەن لە ئاراستەكردنی خەڵك و دروستكردنی دەستەبژێر و سەركردایەتی كردنی نوخبەدا، هەموو ئەو دەقانە پێدادەگرن لەسەر ئەوەی ڕۆڵی ئەو پاڵەوانانە، بەتەنها، وەك رۆڵی بارتەقای میللەتێك وایە! […]
لە پێناو زمانی کوردیدا ناساندنێک بۆ کتێبی “سەرەتایەکی مێژوویی زمانی کوردی” خوێندنەوەی: سەردەم ڕەنگە ئەمە لە هەرکات و سەردەمێکدا، بە تایبەت لە ڕۆژگاری ئەمڕۆماندا، پرسیارێکی بەجێ بێت و دەرگایەکی بەرین واڵا بکات: ئەو قۆناغ و هەنگاوانە کامانەن کە زمانی کوردی پێیاندا تێپەڕ بووە و گەیشتووە بەم فۆرمەی ئێستای؟ بە واتایەکی تر، قسەکردن لە سەر ڕەوت […]
ئەدەبی ڕووسی سەدەی ڕابوردوو سەدەی ئەدەبی ڕووسی بوو ڕانانی: ئیدریس عەلی پرۆسەی وەرگێڕان یەکێکە لە پایە کولتوورییە بەهێزەکان و بەو هۆیەوە میللەتان ئاشنا دەبن بە ئەزموون، شارستانیەت و ئەدەبی یەکتر، لەو باوەڕەدام نێوەندی کولتووریی ئێمە، لەم چەند ساڵەی دواییدا، کۆمەڵێک وەرگێڕی باش و بەسەلیقەی بەرهەم هێناوە کە بە هۆی هەر یەک لەو وەرگێڕکارانەوە، ڕەفەی کتێبخانەکانمان […]
لە سلێمانی لە ساڵانی ١٩٩٨–١٩٩٩ دامەزراوە. زیاتر لە ١٥٠٠ ناونیشانی کتێب بە زمانی کوردی، عەرەبی و ئینگلیزی چاپ کردووە. لە باشترین کاتەکانی خۆی، هەزارە هاوپەڕی کتێب بە هەوارەکانی تاک بڵاو دەکەوێت و لە ماوەی چەند مانگێكدا دەفرۆشرێت.
